Johan Broekmans over boze boeren en de stikstofnorm
‘Volg het nieuws: de overheidsmaatregelen tegen stikstofuitstoot die tot hevige protesten leiden. Het Malieveld vol trekkers. Boeren die zich niet langer in de hoek van milieuboeven laten zetten en hun stem verheffen. Trots op hun vak. Vertwijfeld in hun boerenverstand. Getroffen in hun boerenhart. Ik kan mij goed voorstellen waar het mis loopt tussen onze boeren en onze overheid. Ik ben zelf grootgebracht op een boerderij. Dat helpt mij, als adviseur, juist bij de overheid. Twee kanten zien, tot redelijke afspraken komen en het vertrouwen herstellen. Dat doe je niet met een norm die als een blok uit de lucht kwam vallen. Als ik boer was geworden, had je mij ook op de trekker naar Den Haag zien springen.’
Johan Broekmans is vanuit Bisschop + Partners senior inspecteur Milieuwetgeving bij de Omgevingsdienst Zuidoost Brabant. ‘Dat is een prettige positie. Ik ben daardoor iets onafhankelijker in mijn advies. In dat advies speelt mijn begrip voor boeren door. Dat heeft met mijn achtergrond te maken. Ik ben een boerenzoon uit het Land van Cuyk. Mijn vader voerde een gemengd bedrijf en kon dat – toen ik van de Landbouwhogeschool af kwam – niet loslaten. In die tijd waarde de varkenspest rond en zat heel agrarisch Brabant op slot. Daar ben ik ingedoken en zo kwam ik in contact met de Algemene Inspectiedienst. In dat werk heb ik mij mogen ontwikkelen tot wat ik nu doe. Ik houd daarbij oog voor de belangen van zowel de overheid als boeren, burgers en bedrijven.’
Slaapkamers
‘De stikstofnorm, waar hebben we het over? Het heeft alles te maken met mestquota die al sterk aan banden liggen. De bedrijfsvoering werd almaar efficiënter. Daar waren wij met ons allen bij. Als consumenten hebben we er ons voordeel mee gedaan. En nu ineens ligt die nieuwe stikstofnorm er. Boeren die hun best deden om het mestquotum dat ze kochten, niet geheel te gebruiken, worden nu gestraft. De overheid pakt wat ze niet gebruiken botweg af. De boeren hebben het voor hun medeburgers in begrijpelijke taal uitgelegd. Ik citeer: “Stel je voor, je wilt een gezin stichten en koopt een huis met vier slaapkamers en de vergunning voor een garage. Ineens valt het besluit dat die garage niet meer mag. Vervolgens timmert men de twee slaapkamers die je nog niet gebruikt dicht. Heeft het huis uitzicht op een natuurgebied, dan moet je er weg. Je wordt voor een spotprijs uitgekocht, het pand gaat plat en met de vrijgekomen ruimte kan de overheid iets anders gaan doen.” Het is wat gechargeerd. Het stipt wel iets aan dat mij aan het denken zet.’
Inzicht
‘In de ons omringende landen wordt de stikstofnorm veel ruimer gehanteerd. Bij onze oosterburen bijvoorbeeld. Daar is ook fysiek meer ruimte. Duitsland is nog niet volgebouwd. Nederland nagenoeg wel. Is hier een verband? Je hoort vaak: “De boeren leggen onevenredig veel beslag op de beschikbare buitenruimte.” En: “Waarom mogen de luchthavens en industriegebieden wél groeien en het boerenbedrijf niet?” Daarnaast moet ik zeggen dat heel veel agrariërs zo milieubewust mogelijk willen boeren. Ze investeren in moderne stallen die minder milieubelastend zijn. En wat hoor ik vanochtend in het nieuws? Dat die moderne stallen meer stikstof uitstoten dan de ouderwetse koestal. Onderzoek stapelt zich op onderzoek. Misschien moest men eens afgaan op elkaars inzicht in plaats van op cijfers.’
Buurman
‘De wetgeving is – met al zijn goede bedoelingen – soms niet goed uit te leggen aan degenen die zich aan die wet moeten houden. Ik noem een voorbeeld waarvan ik, als adviseur, nu werk maak. Het komt voor dat een boer ermee ophoudt. Hij verkoopt zijn veestapel, blijft op zijn erf wonen en verpacht zijn land aan de buurman. Die heeft nu meer land te bemesten. Hij slaat de mest van zijn koeien op in de mestkelder die bij het gepachte land hoort. En in het voorjaar rijdt hij daar de mest uit. Wettelijk zitten hier haken en ogen aan. De mest is namelijk afkomstig van het bedrijf van de buurman, en wordt dus niet als mest maar als afvalstof aangemerkt. Waarvoor nóg striktere normen gelden. Ik heb nu bij onze Omgevingsdienst de vraag neergelegd of er mogelijkheden zijn om hier doelmatiger mee om te gaan.’
Dialoog
‘Samengevat: deze kwestie heeft mijn hart. Ik was bijna zelf boer. De varkenspest bracht mij aan de andere kant van de tafel. Wat moest agrarisch Nederland sindsdien niet verstouwen? Vogelpest, gekke koeienziekte, mond- en klauwzeer, Q-koorts… hele zorgvuldig opgebouwde veestapels werden geruimd. En nu deze discussie. Ik zeg: “Los het op in dialoog, niet met een norm die partijen uit elkaar drijft.” De stikstofnorm is niet de oplossing maar het probleem.’
Bisschop + Partners ontwikkelt initiatieven die bijdragen aan een gezonde leefomgeving. Benieuwd naar wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op.